Lịch sử khai phá vùng đất Nam Bộ
Lịch sử cũng cho biết rằng vào thế kỷ XIII, sử cũ vẫn miêu tả vùng này là một vùng hoang vu, sình lầy, sông rạch chằng chịt, cây rừng rậm rạp với hàng trăm hàng nghìn trâu rừng tụ họp. Và từ thế kỷ XVII, khi người Việt khai phá vùng đất mới này, cảnh quan vùng đã từng bước thay đổi nhanh: xóm làng trù phú, ruộng đồng phì nhiêu đẩy lùi đầm lầy, cây dại, dã thú.
![]() |
![]() |
* Vì sao cần Mô hình đô thị nước
Các đô thị tư khi hình thành đã bám vào yếu tố Nước như một điều kiện tất yếu để tồn tại và phát triển. Tuy vậy, qua quá trình diễn biến đô thị thành phố dường như ngoảnh lại với dòng sông, lấn chiếm những lòng hồ và biến những nơi này thành nơi chứa nước thải, rác thải đầy ô nhiễm.
Nhìn chung cân bằng mang tính Âm Dương giữa Nước Và Đất trong Đô thị đã không còn nữa dẫn đến tình trạng ngập lụt cục bộ, suy giảm nước ngầm, thiếu không gian môi trường cảnh quan liên quan đến Nước.
![]() |
![]() |
* Các yếu tố nhận dạng Đô thị Nước
* Phân loại tổng hợp các yếu tố
– Nếu sử dụng tối thiểu 1 yếu tố nhận dạng đô thị nước thì có 78 đô thị nước trong tổng số 98 đô thị được nghiên cứu, chiếm tỷ lệ khoảng 80%. Đây chỉ xét về số lượng, còn nếu xét qui mô dân số thì tỷ lệ này sẽ còn cao hơn nhiều bởi vì trong số 78 đô thị trên đều có các đô thị có quan trọng nhất và có qui mô dân số lớn nhất nước ta.
– Việt Nam dù có ¾ là đồi núi, nhưng là một đất nước có hệ thống đô thị đặc trưng sông nước với sự tập trung mạnh mẽ ở đồng bằng – thung lũng – biển.
– Việc nghiên cứu “Đô thị nước ứng phó với biến đổi khí hậu” là hướng đi đúng, thiết thực; có thể làm bài học kinh nghiệm cho nghiên cứu và xây dựng các đô thị trong cả nước.
* Kinh nghiệm xây dựng mô hình Đô thị Nước
– Quy hoạch Nước tới năm 2035, thành phố Rotterdam, Hà Lan
* Chiến lược không gian xanh cho London Thames Gateway
* Cheong Gye Cheon, Seoul – một lịch sử lâu dài của công trình dòng sông
Năm 1958, bắt đầu công việc che phủ dòng suối bằng bê tông.
Ngoài ra, một đường cao tốc nền cao kéo dài 5.6km, rộng 16m băng qua dòng suối đã hoàn thành năm 1971.
Bên dưới Đường Cheongye, một hệ thống thoát nước dài 11km, rộng 2-5m được xây dựng, cùng với hơn 32km đường ống, 13km đường ống nước thải, 4km ống dây dẫn điện, 9km đường cáp viễn thông và 330m của đường ống dẫn khí. Đoạn cuối đã trở thành khu vực bận rộn nhất và ồn ào nhất ở Seoul. Trước khi đường cao tốc đã bị tháo dỡ đã đạt hiệu suất gần 170.000 xe mỗi ngày.
* Khung hợp quy hoạch hợp nhất – đa ngành, đa chiều và đa giai đoạn.
– Như vậy, Quy hoạch đô thị nước nhằm ứng phó với BĐKH cần được xây dựng trong một khung quy hoạch hợp nhất; Giải quyết vấn đề đô thị theo hướng đa ngành, đa chiều, đa giai đoạn và tương tác với nhau;
– Giải quyết vấn đề lũ lụt theo chuyên ngành (đô thị, cấp nước, thoát nước…) và theo đối tượng (người nghèo, giới, điểm dân cư, đối tượng nhạy cảm…); Kiến tạo các hình thức đô thị hóa mới và hình thức đô thị mới theo hướng thích ứng, thân thiện với môi trường, bảo vệ tài nguyên và nâng cao chất lượng không gian sống.
– Trong quá trình lập quy hoạch đô thị nước cần nhấn mạnh phân tích các yếu tố tự nhiện như: địa hình địa mạo, khí hậu, thủy văn, hải văn, mặt nước…Xem xét ảnh hưởng của những yếu tố tự nhiên đến môi trường sống, phân bố sử dụng đất, tổ chức lối sống của dân cư.
– Xây dựng bản đồ ngập lụt, bản đồ phân vùng sản xuất và bản đồ cao độ nền địa hình để nhận biết logic cảnh quan của khu vực.
Kinh nghiệm một số Khu Du lịch Đô thị ven biển
Khu đô thị du lịch Hùng Thắng – (Giải thưởng Kiến trúc Quốc gia) có điều chỉnh
Tạo các đảo mới kết hợp các bãi biển nhân tạo bền vững.
Có đường ven biển mềm mại đưa các công trình kiến trúc tiếp xúc tối đa với mặt biển.
Giữ các tuyến nước từ khu vực từ trong đất liền tạo thành các hồ nước ngọt.
Khu đô thị du lịch Đồi Rồng – Hải Phòng
Tận dụng vùng bồi lắng các cửa sông tạo ra không gian Đô thị Du lịch hấp dẫn
Sử dụng Trục vòng xuyến và các tuyến kết nối với các Khu chức năng (Golf, Villa, Chung cư, marina, vui chơi giải trí…)
QHC chung khu kinh tế biển Ninh Cơ Nam Định (đồ án đang nghiên cứu)
Vũng Tàu Marina city – Tuần Châu group
(Đề xuất)
Rạch Giá city – WATG (Đề xuất)
Thành phố – Khu kinh tế cửa khẩu Hà Tiên (đề xuất)
Quy hoạch tổng thể
Khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên vùng bờ thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045
Báo cáo tổng hợp (12.2021)
![]() |
![]() |
* Các giải pháp cụ thể đối với quy hoạch xây dựng đô thị nước:
Nền xây dựng, cân bằng đào đắp trong đô thị. Các cao độ địa hình đề xuất tương ứng với các hoạt động cụ thể (từ các hoạt động nông nghiệp đến các chức năng đô thị). Mỗi một mét vuông đắp hay xây dựng bằng vật liệu cứng cần phải đi đôi với một mét vuông mở và có khả năng thấm nước.
Quy hoạch không gian biển quốc gia trong đó nhận định:
Tầm nhìn đến 2050
Toàn bộ các vùng biển Việt nam được quản lý hiệu quả và sử dụng bền vững theo không gian, đáp ứng yêu cầu phát triển KTXH và quốc phòng an ninh, phù hợp với điều kiện tự nhiên, sức chống chịu, sức tải môi trường, hệ sinh thái biển và hải đảo, hoàn thành mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia giàu và mạnh về Biển.
Đối với Vùng Tây Nam bộ
Vùng biển và ven biển ĐBSCL, Phú Quốc thực sự trở thành trung tâm dịch vụ, du lịch sinh thái biển mạnh mang tầm cỡ quốc tế. Dân số của 7 địa phương ven biển chiếm khoảng 8,3-8,35% cả nước.
Phát triển bền vững đô thị biển dựa trên cơ sở khoa học đa ngành và ý chí khao khát làm giàu từ Biển của Dân tộc Việt.
TS.KTS. Ngô Trung Hải
Viện Kiến trúc.